වඳුරු වසුරිය/ Monkeypox ගැන
අලුත්ම තොරතුරු:
නොවැම්බර් 2022

වඳුරු වසුරිය/ Monkeypox (MPX) යනු සාමාන්යයෙන් බටහිර හෝ මධ්යම අප්රිකාවේ දක්නට ලැබෙන වෛරස් රෝගයකි. මෑතක සිට ගෝලීය වශයෙන් රෝගීන්ගේ වැඩිවීමක් ඇති අතර නවසීලන්තයේද රෝගීන් 28 කට ආසන්න සංක්‍යාවක් හමුවී ඇත.  නමුත් මෙම වෛරසය,  සරම්ප හෝ COVID-19 වැනි රෝගමෙන් බෝ නොවේ.

රෝග ලක්ෂණ

• MPX රෝග ලක්ෂණ ලෙස කැසීම, ලප හෝ බිබිලි ඇතුළත් විය හැක. සමහර පුද්ගලයින්ට උණ හෝ වසා ග්රන්ථි ඉදිමීමද සිදුවිය හැකිය.
• ඔබ MPX හෝ MPX රෝග ලක්ෂණ ඇති අයෙකු සමඟ සමීප ශාරීරික හෝ ලිංගික සම්බන්ධතා පවත්වා ඇත්නම්, ඔවුන් මෑතකදී විදේශයන්හි සිට ආපසු පැමිණ තිබේ නම්, ඔබට MPX වැළදීමට ඉඩ තිබිය හැකිය.

MPX පැතිරෙන ආකාරය

• MPX ඇති කෙනෙකු සමඟ සමට සම සම්බන්ධතා හරහා ලිංගික සම්බන්ධතා පැවැත්වීම
• MPX ඇති කෙනෙකුගේ සමේ කුෂ්ඨ, තුවාල, පත්ර හෝ ශරීර තරල (උදා: කෙල) සමඟ සෘජුව සම්බන්ධ වීම
• MPX කුෂ්ඨයක් ඇති අයෙකු භාවිතා කරන ඇඳුම්, ඇඳ ඇතිරිලි හෝ තුවා ස්පර්ශ කිරීම
• වෛරසය ඇති අයෙකු විසින් ප්‍රාස්වාසය හරහා පිට කරන ලද බිඳිති ආශ්වාස කිරීම හරහා කලාතුරකින් MPX බෝවිය හැකිය.

සාමාන්යයෙන් රෝග ලක්ෂණ මතු වූ දා සිට, ඔවුන්ගේ තුවාල හෝ සැරව බිබිලි කබොල, වියළීම සහ වැටෙන තෙක් වෛරසය සම්ප්රේෂණය කළ හැකිය. මෙය සාමාන්යයෙන් සති 2-4 පමණ ගත වේ.

ඔබට MPX වැළදුනොත් මොකද කරන්න ඕන

ඔබට රෝග ලක්ෂණ මතු වුවහොත් නිවසේ රැඳී සිටින්න, ස්වයං හුදකලා වී උපදෙස් ලබා ගන්න. වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගන්න. පැපොල වැනි වෙනත් බොහෝ රෝග MPX වලට සමාන රෝග ලක්ෂණ ඇති කළ හැක.

උපදේශන සහ පරීක්ෂණ

MPX රෝග ලක්ෂණ ඇති ඕනෑම කෙනෙකුට නොමිලේ MPX සඳහා උපදේශන සහ පරීක්ෂණ ලබාගත හැකිය. නවසිලන්ත පදිංචිකරුවන් නොවන පුද්ගලයින්ට (ජාත්යන්තර සිසුන් සහ අමුත්තන් ඇතුළුව) MPX උපදේශන සහ පරීක්ෂණ නොමිලේ ලබා ගතහැකිය.

නොමිලේ උපදෙස් සඳහා ලිංගික සෞඛ්ය සායනය හෝ ඔබේ වෛද්යවරයා අමතන්න, නැතහොත් 0800 611 116 අංකයෙන් Healthline වෙතින් ඕනෑම වේලාවක නොමිලේ උපදෙස් ලබා ගත හැකිය – භාෂා පරිවර්තකයෙකු හරහා උපදෙස් ලබා ගැනීමේ පහසුකම් ඇත.

වඩාත්ම අවදානමට ලක්ව ඇත්තේ කවුද

ඕනෑම කෙනෙකුට MPX වැළදිය හැකි වුවද, සමහර අයට වැඩි අවදානමක්‌ ඇත:

• පිරිමින් සමඟ ලිංගිකව හැසිරෙන පිරිමින් (MSM)
• ඔබ නොදන්නා අය සමග ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් වල යෙදේනම් ඔබ අවදානම් සහිත පුද්ගලයෙකු විය හැකිය.
• වැඩිම අවදානමක් ඇති පුද්ගලයින් වන්නේ විදේශයකදී හෝ මෑතකදී විදේශගත වූ පුද්ගලයින් සමඟ සමීප ශාරීරික හෝ ලිංගික සම්බන්ධතා පවත්වන අයයි.

ඔබට MPX ඇති බවට තහවුරු වූ විට

ස්වයං හුදකලා වීම අවශ්‍ය වනු ඇත. රෝගය නිසා ඇතිවන සැරව බිබිලි කැළැල් සුවවූ පසු ඔබට ස්වයං-හුදකලා කිරීම අවසන් කළ හැකිය

ඔබට රෝගය ඇති කාලය තුල කව්රු හෝ සමග සමීප සම්බන්ධතාවක් තිබුනේ නම් ඔහු හෝ ඇය ස්වයං-හුදකලා වීමක් අවශ්‍ය නොවේ, නමුත් ඔවුන්ව දින 21ක කාලයක් නිරීක්ෂණය කිරීමට අවශ්ය වනු ඇත.

සටහන

Dr Anura Jayasinghe. MBBS, MSc, MD, FNZCPHM
Specialist in Public Health Medicine, New Zealand
3rd November 2022